Pap, wie was je?
Mijn vader, Jan van Dal, stierf jong. Hij werd 45 jaar. Pas toen ik zelf de leeftijd van 45 bereikte, besefte ik hoe het destijds geweest moet zijn. Uiteraard als eerste voor ‘ons pap’ zelf. Maar zeker ook voor mijn moeder, zijn moeder, broers, zussen en vrienden. Ik was 17 jaar en als jongste van drie vooral met mezelf bezig. Jarenlang was het enige wat ik hoorde, dat hij zo jong gestorven was. Ik nam het aan en vertelde het voort. Wist ik veel dat 45 jaar écht jong is om afscheid te moeten nemen van het leven, van je vrouw en je drie kinderen die je nooit verder zult zien opgroeien. Hij heeft altijd hard gewerkt om ervoor te zorgen dat we het goed hadden en de vruchten heeft hij er niet van mogen plukken. De tijd waarin je met je volwassen kinderen gesprekken op niveau kunt voeren, ziet wat voor werk ze krijgen, welke partners ze kiezen en of je die wel goed genoeg vindt. Kleinkinderen, samen oud worden. Het werd hem niet gegund. Mijn vader leefde voort door deze foto. Die zagen we elke dag, want hij stond naast de TV.
Een beeld geschetst
Nu ik gestart ben met De ZIN van vraag ik me steeds meer af wat er in die tijd in zijn hoofd speelde. Hij zou er niet bij zijn op belangrijke momenten in ons leven. Hoe was dat voor hem? Was er iets waaraan hij zich kon vasthouden? En ook: waar heeft hij intens van genoten? Wat waren zijn dierbaarste herinneringen? De zakelijke onderdelen heeft hij voor mijn moeder en zijn drie kinderen goed geregeld. Aan een tastbare herinnering aan hem is hij niet toegekomen. Ik zal dan ook nooit vanuit zijn perspectief weten hoe hij het leven tot dan toe ervaarde en ook niet hoe de laatste maanden waren. Een binnenvetter laat nu eenmaal niet het achterste van zijn tong zien. Ik heb een beeld van hem geschetst, ontstaan uit flarden van wat ik als jong meisje onthouden heb.
Wow
Toen mijn zus hoorde over mijn plannen om verhalen te schrijven – ook van mensen die weten dat het einde van het leven nadert – liet ze me haar dagboek uit die tijd lezen. Ik las er dingen die ik nooit geweten heb. De meest nare situaties zijn me blijkbaar nooit verteld. Maar wat uit haar dagboek het meest bijgebleven is, is een kopie van een brief geschreven door een bevriend stel. Ze schreven dat mijn vader bij velen een indruk heeft achtergelaten als “een fijn mens met een vriendelijke benadering naar mensen en met een onstuitbare energie en wilskracht”. Zo kende ik mijn vader helemaal niet. Wat een mooie man is het toch geweest! De brief ontroerde me enorm.
Een verhaal dat altijd voortleeft
Ook mijn kinderen zien mij met grote waarschijnlijkheid heel anders dan mijn vrienden mij zien. Hoe waardevol is het dus om een totaalplaatje van jezelf te hebben? Just in case…. Aan dat totaalplaatje wil ik met De ZIN van een bijdrage leveren. Mensen helpen hún verhaal na te laten. Een verhaal dat voor de verteller klopt, qua inhoud en toon. Een verhaal dat altijd voortleeft.